W roli keynote speakera (online) wystąpił James A. Goldston – dyrektor wykonawczy w Open Society Justice Initiative, który zajmuje się promowaniem praworządności i ochroną wolności i praw jednostki na całym świecie. Jako prawnik prowadził także kilka przełomowych spraw przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka i organami traktatowymi Organizacji Narodów Zjednoczonych.
Organizatorom spotkania przyświecała kluczowa myśl, że zagwarantowanie należytego poziomu ochrony praworządności (ang. rule of law) jest jednym z kluczowych wyzwań XXI wieku ujawniającym się w wielu państwach i społeczeństwach. Ma ono niebagatelne znaczenie dla społeczeństwa obywatelskiego, które można rozumieć jako społeczeństwo wolnych, świadomych, aktywnych i zaangażowanych w sprawy publiczne obywateli.
Podczas spotkania omówione zostały strategie stosowane w zwalczaniu na świecie kryzysu praworządności oraz sposoby w jakie my, jako społeczeństwo obywatelskie, możemy podejmować działania na rzecz zagwarantowania należytego poziomu ochrony praworządności.
Spotkanie rozpoczęło się od omówienia bieżącej sytuacji w Polsce i Stanach Zjednoczonych. Słuchacze z Polski podkreślili, jak ważna w procesie zwalczania kryzysu praworządności (i zarazem problematyczna) jest współpraca społeczeństwa obywatelskiego z władzami publicznymi. Uczestnicy spotkania wskazali również, że olbrzymi problem stanowi ukształtowanie należytego poziomu świadomości społecznej w Polsce w zakresie praworządności, gdzie zagadnienie to wciąż nie jest postrzegane przez ogół społeczeństwa jako dostatecznie ważne. James Goldston przedstawił perspektywę amerykańską i porównał sytuację w Polsce z wydarzeniami w Stanach Zjednoczonych, po czym podzielił się swoimi doświadczeniami i wskazał na dostrzeżone przez niego problemy podczas wdrażania działań na rzecz zapewnienia należytego poziomu ochrony praworządności.
James A. Goldston w swoim wystąpieniu scharakteryzował, w jaki sposób jego zdaniem należałoby postrzegać zagadnienie praworządności i zmotywował polskich słuchaczy do podjęcia działań na rzecz zwalczania kryzysu praworządności we własnym kraju, przedstawiając konkretne przykłady i strategie wykorzystywane w innych częściach świata. Problem został omówiony także w kontekście Ukrainy i przedstawione zostały tamtejsze metody stosowane w zwalczaniu kryzysu praworządności.
Zdaniem Jamesa A. Glodstona niezwykle ważne jest, aby zaznaczyć, że problem kryzysu praworządności nie jest obecny jedynie w Polsce i Stanach Zjednoczonych, ale jest to obecnie problem o charakterze globalnym, możliwy do dostrzeżenia w wielu państwach na świecie, w tym także w państwach członkowskich w Unii Europejskiej.
W dalszej części spotkania został scharakteryzowany kryzys praworządności ujawniający się w kilku wybranych państwach Unii Europejskiej i na terenie Ukrainy. Omawiając sytuację na terenie Ukrainy, James Goldston odniósł się również do kwestii, jak dzisiejsza geopolityczna sytuacja w kraju i toczący się konflikt zbrojny może wpłynąć na poziom ochrony praworządności w tym kraju w przyszłości. Co więcej, prelegent przedstawił, jak – w jego ocenie – społeczeństwo ukraińskie będzie postrzegało zagadnienie praworządności w dłuższej perspektywie czasowej, w tym po odbudowie Ukrainy i zmianie sposobu postrzegania administracji publicznej przez obywateli.
Pod koniec spotkania zostały wskazane możliwe rozwiązania dla polskiego społeczeństwa w zakresie zwalczania kryzysu praworządności i przedstawione zostały konkretne wskazówki dla polskich słuchaczy.
„Polish-U.S. Civil Society Roundtables” to projekt realizowany przez Międzynarodowy Instytut Społeczeństwa Obywatelskiego oraz Ambasadę USA w Polsce. Są to cykliczne spotkania z udziałem amerykańskich ekspertów, w formule okrągłego stołu, na temat rozwoju społeczeństwa obywatelskiego w wybranych obszarach tematycznych. Celem projektu jest wymiana polskich i amerykańskich doświadczeń w zakresie podnoszenia kompetencji obywatelskich oraz rozwoju społeczeństwa obywatelskiego, ze szczególnym uwzględnieniem problematyki praw człowieka, dezinformacji, wolności mediów, fundraising'u oraz różnorodności i tolerancji – w zależności od tematu danego spotkania. Format każdego spotkania obejmuje wystąpienie online amerykańskiego eksperta, który przedstawia amerykańską perspektywę polskiej publiczności zgromadzonej w siedzibie MISO. Po jego wystąpieniu moderator otwiera dyskusję skoncentrowaną na wymianie doświadczeń i najlepszych praktyk (z udziałem eksperta z USA). Projekt skierowany jest do liderów organizacji pozarządowych i społeczeństwa obywatelskiego, prawników, przedstawicieli administracji publicznej, biznesu i nauki.