Skip to main content

Kościół katolicki a rozwój społeczeństwa obywatelskiego


18 marca 2015 roku odbyło się II spotkanie w ramach Klubu Debat o Społeczeństwie Obywatelskim pt. „Kościół katolicki a rozwój społeczeństwa obywatelskiego” z udziałem ks. Kazimierza Sowy i o. Macieja Zięby OP.

„Klub Debat o Społeczeństwie Obywatelskim” to projekt uruchomiony w tym roku przez Międzynarodowy Instytut Społeczeństwa Obywatelskiego oraz Fundację Konrada Adenauera w Polsce. Jest on platformą dla aktywnych liderów organizacji pozarządowych, think tanków, biznesu, kultury, nauki, polityki, administracji i mediów do ciekawych, swobodnych i merytorycznych dyskusji z wybitnymi postaciami życia publicznego o społeczeństwie obywatelskim oraz problemach, wyzwaniach i szansach współczesności. Celem projektu jest promowanie idei społeczeństwa obywatelskiego, krzewienie postaw obywatelskich, zwiększenie poziomu partycypacji społeczno-obywatelskiej oraz uwrażliwienie uczestników debat na pewne obszary życia publicznego. Inicjatywa ta daję także szansę na wiele nieformalnych konwersacji, które pozwalają uczestnikom projektu na poznanie interesujących osób o podobnych zainteresowaniach, wymianę doświadczeń, pomysłów oraz budowanie networkingu liderów społeczeństwa obywatelskiego.

W drugiej odsłonie Klubu Debat głos zabrali przedstawiciele Kościoła Katolickiego, którzy aktywnie uczestniczą w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego w naszym kraju. Ks. Sowa mówił o czasach „Solidarności” oraz roli i znaczeniu Kościoła w zachodzących wówczas przełomowych zmianach. Zwrócił uwagę, że w latach 80' to właśnie w Kościele, będącym swoistego rodzaju azylem dla każdego – niezależnie od światopoglądu – rodziło się najwięcej inspirujących pomysłów i inicjatyw obywatelskich. Zdradził także w jaki sposób ewaluowało jego rozumienie pojęcia społeczeństwa obywatelskiego. Od początkowego przyjęcia, iż negacja i sprzeciw wobec władzy stanowią wystarczającą dozę aktywności obywatelskiej, po konstatację, że takie myślenie mocno zawęża horyzont. Została poruszona również kwestia dotycząca wykorzystanego i niewykorzystanego potencjału mediów katolickich w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego oraz korelacja między aktywnością religijną a obywatelską. Ojciec Zięba zdefiniował społeczeństwo obywatelskie cytując wybitnych myślicieli i teoretyków polityki, takich jak m.in. L. Diamod, E. Gellner czy A.Tocqueviile. Podkreślił doniosłą rolę Kościoła w budowaniu dobra wspólnego oraz jego znaczenie dla demokracji. Mówił także czym jest istota demokracji i społeczeństwa obywatelskiego, co je tworzy oraz jak te czynniki funkcjonują w polskiej rzeczywistości.

W drugiej części spotkania, mającej formę moderowanej dyskusji, zastanawiano się nad takimi zagadnieniami jak:

  • Kościół katolicki a rozwój społeczeństwa obywatelskiego;
  • idea społeczeństwa obywatelskiego w nauczaniu społecznym Kościoła; 
  • kościelny trzeci sektor a społeczeństwo obywatelskie; 
  • religijność a aktywność obywatelska Polaków; 
  • integracyjna funkcja Kościoła parafialnego w kontekście społeczeństwa obywatelskiego;
  • rola mediów katolickich w budowaniu społeczeństwa obywatelskiego. 

Zadawano również szereg pytań m.in. o to czy dyskurs polityczny nad społeczeństwem obywatelskim może być oderwany od wartości? W jakim sensie wartości podstawowe mogą być przedmiotem wspólnej troski Kościoła i społeczeństwa obywatelskiego? Ilu i jakich wartości potrzebuje współczesne społeczeństwo obywatelskie (tzw. minimum moralne)? Czy wyższy poziom religijności sprzyja aktywności obywatelskiej? Co Kościół może lub powinien zrobić, aby kondycja społeczeństwa obywatelskiego była lepsza?

Rozważano także wpływ Internetu na skuteczność i trwałość inicjatyw społecznych, rolę hierarchii kościelnej we wspieraniu aktywności obywatelskich. Zastanawiano się jak daleko i czy w ogóle Kościół powinien angażować się w politykę. O. Zięba stwierdził, że „Kościół, jako <germen unitatis> - zasiew jedności, powinien budować przestrzeń pojednania, porozumienia i przebaczenia, przekraczać partyjność i uczyć szacunku do przeciwników”.